Frederik de Renesse d’Elderen

Commandeur van Ordingen en Bernissem

 

In de wijk Terbiest ligt de Frederik de Renesselaan, afkomstig van het geslacht dat de baas was in ’s Herenelderen (bij Tongeren) en waar graaf de Renesse nog steeds resideert. Ook al heeft zijn straat slechts een smalle uitgang naar het fietsroutenetwerk, heeft zijn levensverhaal is helemaal geen impasse.

 

Vader de Renesse had 14 kinderen

Frederik de Renesse d’Elderen werd geboren in het Nederlandse Stokkem in 1655 en overleed in Bernissem op 21 januari 1714, op de plek was hij commandeur van de Duitse ridderorde was.

Zijn vader was Georges Frederik de Renesse d’Elderen, baron van Elderen en graaf van Masny, heer van Roucourt en nog vele andere gebieden. Hij was hoofddrossaard en gouverneur van “Stockheim”, en fungeerde in 1668 als commissaris van de keurvorst van Keulen en de prinsbisschop van Luik in ‘s Gravenhage. Hij huwde met Anna Maria van Bocholtz, nicht van de landcommandeur van Alden Biezen. Zij schonk hem 14 kinderen schonk 1648 en 1670, dat is bijna één per jaar.

 

Veel kinderen voor de kerk

De Graaf van Masny, Baron van Elderen, Corteshoven, Assendelft en Leeuwarden, Heer van Wintershove, Dessener, Hern, Schalkhoven, Vireux, Molhain, Mal, Dalen, Dessel, Wanes, Rocourt, Vésignon, Brunmortier en Bassemotte was dus erg productief en moest dus voor 14 afstammelingen een onderkomen zoeken: een goed huwelijk, een carrière in het leger of een leidende functie in een klooster of bisdom. Uit onderstaande lijst blijkt dat hij zijn kinderen vooral richting  de kerk duwde. Dat maakte dat hij minder kleinkinderen had dan kinderen!

1. Jan Georges (1648-?) werd geestelijke in de orde van de Brigittijnen in Maaseik.
2. Anna Catharina (1649-1718) werd kanunnikes in Musterbilzen en trouwde met Jan van Wassenaar.
3. Arnout (1651-1688) werd kanunnik van Sint-Lambertus in Luik en proost van Onze-Lieve-Vrouw van Tongeren
4. Maria Bernardina (1652-?) werd kanunnikes in Nijvel en trouwde met Antoni Ulderik
5. Erfopvolger was Maximiliaan Hendrik (1655-1716): zijn eerste huwelijk met Margaretha van Wassenaar (zus van landcommandeur Hendrik van Wassenaar) eindigde kinderloos. Hij hertrouwde met Margaretha barones van Stepzaad en kreeg 9 kinderen. Hij was ook grootbaljuw van het graafschap Loon, hoofd van de adel in Luik en adviseur van de prinsbisschop.
6. Frederik (1655-1714) werd ridder in de Duitse orde
7. Johanna Barbara (1656-1730) werd geestelijke in het keizerlijk stift in Borchet
8. Isabella Godfrida (1657-1673) werd kanunnikes in Munsterbizen
9. Anna Margaretha (1659-?) werd vrouwe en abdis in het Keizerlijk stift van Borchet
10. Anna Agnes (1660-1726) was eerst kanunnikes in Maubeuge en trouwde daarna nog tweemaal.
11. Anna Petronella (1661-?) was eerst kanunnikes in Nijvel en daarna “Religieuse Penitente” in Maaseik
12. Jan Willem (1664-?) is jong gestorven.
13. Frans Hyachint (1686-1740) trouwde met de gravin van Hoensbroek en kreeg 4 kinderen.
14. Lambertina Cecilia (1670-1728) werd abdis en prinses van Munsterbilzen maar liep daar geen vlekkeloos (financieel) parcours binnen het kapittel. Ze noemde zich prinses van het Heilig Roomse Rijk (dik tegen de zin van de prinsbisschop) en vrouwe van Munsterbilzen, Klein-Spouwen, Wellen, Haccourt en Hallembaye

 

Frederik de Renesse d’Elderen

Voor Frederik werd op de Biesense kapittelvergadering van 1658, hij was toen slechts 3 jaar, al een plaats in de Duitse Orde voorbehouden. Bij zijn meederjarigheid kon hij hoge aanbevelingen van de keurvorsten van Keulen, Mainz en Trier en van Pfaltz-Neuburg voorleggen. Hij trad toe tot de Duitse Orde in Nieuwen Biezen op 25 maart 1679 waar wij ook werd ingekleed. Drie jaar later zien we Frederik terug als stadhouder van Ramersdorf. Ramersdorf was de minst prestigieuze commanderijen binnen de balije Alden Biezen, en het was een post die meestal aan beginnende orderidders werd toebedeeld. In 1683 wordt hij commandeur van de commanderij van Ordingen, tien jaar later (1693) commandeur van Sint-Gilis Aken en tenslotte commandeur van Bernissem  in 1697 tot zijn dood in Bernissem in 1714.

Zijn carrière had hij grotendeels te danken aan de familiale en vriendschappelijke banden van ooms en grootooms tot bij de Duitse keizer en zeker bij de landcommandeurs van Alden Biezen.

Als commandeur van Ordingen was hij ook “halfheer” van Brustem om er de rechten van de Luikse prinsbisschop te vrijwaren.

 

Archieven van Brustem

Baron Frederik de Renesse was commandeur van Ordingen, kolonel van een infanterie-regiment, gouverneur van de stad en het kasteel van Hoei, lid van de 'Etat Noble' van Luik. Zijn installatie als heer van de Luikse helft van de tweeheerlijkheid Brustem had op de traditionele manier plaats op 7 augustus 1689. Schout Jacobus Martens en de schepenen verzamelden zich op de Singel in Brustem. De commandeur toonde de beleningsbrief van de prins van 12 juli 1689, voorzien van een zegel in rode lak, die voorgelezen werd door de secretaris Baerts. Gevolgd door schout en schepenen begaf de nieuwe halfheer zich naar het genachtenhuis (waar de schepenbank vergaderde en recht sprak, gelegen aan de Singel), waar hij, door aanraking van de tafel, in het bezit van de rechterlijke macht werd gesteld. Het gezelschap leidde hem dan naar de kerk, waar de baron de klok driemaal luidde. Nadien keerde men terug naar de Singel, waar de gewapende schutters verzameld waren. In handen van de schout beloofde hij onder ede de gemeenteprivileges te zullen handhaven en verdedigen. Op hun beurt zwoeren de gemeentenaren, bij monde van kapitein Petrus Sweldens en burgemeester Jan Claessen, de baron als hun nieuwe dorpsheer te erkennen en hem trouw te zullen zijn. Na afloop werden schout en schepenen ten huize van pastoor Hendrik de Muntere 'royalijck getracteert' zoals dat in 1689 heette.