Van Cuystraete naar Kaastroot, rue des Vaches, Koestraat en Schepen De Jonghstraat.

Het verhaal doet de ronde, vooral buiten Sint-Truiden, dat de meest eerlijke Bink nog steeds een koe gestolen heeft. Toen hij betrapt werd was zijn uitleg: “Ich heb allien e ziël gestoule, ma hoenk doo na dedju gin kaa oan?” Met mijn excuses voor een taal die mijn moedertaal niet is.  Aan het station staat hij de pronkende echte Bink, het zeel over zijn schouders, niet wetend dat zijn koe verdwenen is. Binken hebben dus wat met koeien.

Geen wonder dat er dus een "Kaastroot" was, alleen, die vroegere Koestraat had niks met koeien te maken. Vroeger was dat de Cuystraete, en laat ‘kui’ nu het meervoud zijn van ‘kaa”. Maar de Truienaren van toen zaten helemaal fout, maar Truierlanders is dan ook geen exacte wetenschap.

Cuy is kleigrond
De betekenis van cuy is kleigrond, het materiaal waarmee men pannen en stenen bakte. De straat lag tegen de omwallingen aan, het was een arme buurt en er werd klei gewonnen voor pannen en brikken. Trouwens, de straat niet ver daar vandaan, heet Tichelrij, en laat ‘tichel’ het Truiens zijn voor tegel, gemaakt van diezelfde klei! Na de middeleeuwen zal deze straat opbloeien, onder andere door de komst van het Refugiehuis van Herkenrode en nog later door de bouw van tal van classicistische herenhuizen. Er arriveerden dus ook sjiek volk in de Cuystraete.

Toen het Frans de voertaal van de administratie werd, moesten ook de straatnamen verfranst worden en de ‘Kaastroot’ (want geen kat sprak toen Nederlands, wel Truiens) werd Rue des Vaches en terug in het Nederlands de Koestraat. Waarschijnlijk omdat de Cuystraat toch niet de Koestraat was kreeg ze in 1906 nog een andere naam.

Schepen De Jonghstraat
Jean-Guillaume De Jongh werd op 2 januari 1840 geboren in Sint-Truiden als zoon van handelaar Arnold Grégoire en Anna Maria Steukers. Willem De Jong was schepen van Openbare Werken in de stad van 1876 tot 1906, dertig jaar dus of 6 legislaturen. Tijdens zijn lang bewind werd de infrastructuur van de stad klaargemaakt voor de 20^ste eeuw: de aanleg van het stadspark, de riolering, de waterleiding, de gasverlichting, het slachthuis, het nieuwe stationskwartier, het klein park en de Trudowijk op het terrein van de gesloopte volkse Hellewijk. Het was dus een politicus die zijn stempel op de stad gedrukt heeft. Hij overleed op 28 december 1906 en de dag nadien besliste de gemeenteraad om de Koestraat, waar hij woonde, naar hem te noemen, de Schepen de Jonghstraat. Na het overlijden van toenmalig burgemeester Clement Cartuyvels zal zijn zoon, Edgard De Jong, Truiens burgemeester worden.

Op het verkeerde been gezet
Soms gaat een naam een eigen leven leiden. De Koestraat inspireerde Jo Pirard en Tim Roosen tot een kunstwerk.  “In de rij” heet de compositie en die beeldt drie koeien uit omdat verkeerdelijk het verhaaltje verteld werd dat de koeien, wanneer ze op de veemarkt verkocht werden, hier zouden gestald worden voor hun vaak laatste rit naar het slachthuis. Daarom zouden ze ‘in de rij’ staan. Als kunst ook dient om de mensen op het verkeerde been te zetten, dan zijn ze hiermee wel geslaagd: de Cuystraat werd in de volksmond de Kaastroat, de verfransing maakte er la rue de Vaches van, de vervlaamsing zorgde voor een Koestraat en een schepen die Sint-Truiden vormgaf, gaf er uiteindelijk ook zijn naam aan. En dat allemaal omdat ze op Tichelrij de klei vonden om dakpannen en tegels te maken!

Reageren? Aanvullingen? Verbeteringen? Positieve feedback? Via contact steeds welkom